สมัยสุโขทัย
วรรณคดีสมัยกรุงสุโขทัยเริ่มมีขึ้นสมัยของพ่อขุนรามคำแหง และสมัยของพระเจ้าลิไท 2 รัชกาลเท่านั้น มีสรรณคดีอยู่ด้วย 4 เรื่อง คือ
ศิลาจารึกหลักที่ 1
ผู้แต่ง พ่อขุนรามคำแหงมหาราชและอาลักษณ์ในสมัยนั้น
คำประพันธ์ ร้อยแก้ว
ไตรภูมิพระร่วง
ผู้แต่ง พระเจ้าลิไทย
คำประพันธ์ ร้อยแก้ว
นางนพมาศ
ผู้แต่ง ท้าวศรีจุฬาลักษณ์
คำประพันธ์ ร้อยแก้ว
สุภาษิตพระร่วง
ผู้แต่ง ไม่ปรากฏแน่นอน
สมัยอยุธยา
วรรณคดีสมัยอยุธยาเริ่มมีขึ้นในสมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 จนถึงสมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ ตัวอย่างเช่น
ลิลิตโองการแช่งน้ำ
ผู้แต่ง ไม่ปรากฏหลักฐาน
คำประพันธ์ ร้องกรอง ประเภทลิลิต
มหาชาติคำหลวง
ผู้แต่ง สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ โปรดฯให้นักปราชญ์ราชบัณฑิตแปล
และแต่งขึ้นเป็นคำประพันธ์
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทร่าย โคลง ฉันท์ และกาพย์
ยวนพ่ายโคลงดั้น
ผู้แต่ง ไม่ปรากฏหลักฐาน
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทร่ายและโคลงดั้น (มีร่ายดั้น 2 บท นอกนั้นเป็นโครง
ดั้น)
ทวาทศมาสโครงดั้น
ผู้แต่ง พระเยาวราช และขุนนาง 3 คน
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทโคลงดั้นวิวิธมาลี มีร่ายสุภาพท้าย 1 บท
ลิลิตพระลอ
ผู้แต่ง “มหาราช” สันนิษฐานว่าเป็นเป็นพระรามาธิบดีที่ 1
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทลิลิต
โคลงนิราศหริภุญชัย
ผู้แต่ง ไม่ปรากฏหลักฐาน
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทโคลงสี่สุภาพ
กาพย์มหาชาติ
ผู้แต่ง พระเจ้าทรงธรรม
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทร่ายยาว
โคลงพาลีสอนน้อง
ผู้แต่ง สมเด็จพระนารายณ์มหาราช
คำประพันธ์ ร้อยกรอง ประเภทโคลงสี่สุภาพ
เสือโคคำฉันท์
ผู้แต่ง พระมหาราชครู
คำประพันธ์ ร้อยกลองประเภทกลอนเพลงยาว
สมุทรโฆษคำฉันท์
ผู้แต่ง พระมหาราชครู สมเด็จพระนารายณ์มหาราช และ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมปรมานุชิโนรส
คำประพันธ์ ร้อยกรอง ประเภทคำฉันท์ (มีกาพย์)
อนิรุทธคำฉันท์
ผู้แต่ง ศรีปราชญ์
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทคำฉันท์
คำฉันท์ดุษฏีสังเวยกล่อมช้าง
ผู้แต่ง ขุนเทพกระวี
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทคำฉันท์
นันโทปนันทสูตรคำหลวง
ผู้แต่ง เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทร่ายยาว
พระมาลัยคำหลวง
ผู้แต่ง เจ้าธรรมธิเบศร
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทร่าย มีโลงสี่สุภาพในตอนท้าย
สมัยกรุงธนบุรี
วรรณคดีสมัยกรุงธนบุรีมีจำนวน 6 เรื่องเท่านั้น ทั้งนี้เพราะเวลาเพียง 15 ปี และเป็นเวลาที่พระเจ้าแผ่นดินทรงมีภารกิจมากมาย เช่นการตั้งราชธานีใหม่ และการรบกับข้าศึกศตรู วรรณคดีทั้ง 6 เรื่องมีดั้งนี้
บทละครเรื่องรามเกียรติ์ มี 4 ตอน คือตอนพระมงกุฎ หนุมานเกี้ยวนางวานริน
ท้าวมาลีวราชว่าความ และ ตั้งพิธีทรายกลดปลุกหอกกบิลทัพ
ผู้แต่ง พระเจ้ากรุงธนบุรี
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทกลอนบทละคร
โคลงเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี
ผู้แต่ง นายสวน มหาดเล็ก
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทโคลงสี่สุภาพ
ลิลิตเพชรมงกุฎ
ผู้แต่ง หลวงสรวิชิต ( หน )
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทลิลิต
อิเหนาคำฉันท์
ผู้แต่ง หลวงสรวิชิต ( หน )
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทคำฉันท์
นิราศเมืองกวางตุ้ง
ผู้แต่ง พระยามหานุภาพ
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทกลอนเพลง
กฤษณาสอนน้อง
ผู้แต่ง พระภิกษุอินท์
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทคำฉันท์
กรุงรัตนโกสินทร์
วรรณคดีสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ เริ่มตั้งแต่รัชกาลที่ 1 ไปสิ้นสุดในสมัยรัชกาลที่ 6 มีวรรณคดีเกิดขึ้นเป็นจำนวนมาก ตัวอย่างเช่น
บทละครเรื่องรามเกียรติ์
ผู้แต่ง พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 1
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทกลอนบทละคร
กากีคำกลอน
ผู้แต่ง เจ้าพระยาพระคลัง ( หน )
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทกลอนเพลงยาว
สามก๊ก
ผู้แต่ง เจ้าพระนาพระคลัง ( หน ) แปลขึ้น
คำประพันธ์ ร้อยแก้ว
เสภาเรื่องขุนช้างขุนแผน
ผู้แต่ง พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 2 และครูเสภาในสมัยนั้น
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทกลอนเพลงยาว
นิราศเมืองแกลง
ผู้แต่ง พระสุนทรโวหาร (ภู่)
คำประพันธ์ ร้อยกองประเภทกลอนเพลงยาว
นิราศพระบาท
ผู้แต่ง พระสุนทรโวหาร (ภู่)
คำประพันธ์ ร้อยกองประเภทกลอนเพลงยาว
นิทานคำกลอนเรื่องพระอภัยมณี
ผู้แต่ง พระสุนทรโวหาร ( ภู่ )
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทกลอนเพลงยาว
นิราศนรินทร์
ผู้แต่ง นายนรินทรธิเบศ ( อิน )
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทโคลงสี่สุภาพ
กฤษณาสอนน้องคำฉันท์
ผู้แต่ง สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรสฯ
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทคำฉันท์
โคลงโลกนิติ
ผู้แต่ง กรมพระยาเดชาดิศร
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทโคลงสี่สุภาพ
บทละครเรื่องคาวี
ผู้แต่ง กรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทกลอนบทละคร
นิราศเดือน
ผู้แต่ง หมื่นพรหมสมพัสตร ( มี )
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทกลอนเพลงยาว
ไกลบ้าน
ผู้แต่ง พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
คำประพันธ์ ร้อยแก้ว
ลิลิตนิทราชาคริต
ผู้แต่ง พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทลิลิต
บทละครเรื่องเงาะป่า
ผู้แต่ง พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทกลอนบทละคร ( สำหรับขับร้อง )
มงคลสูตรคำฉันท์
ผู้แต่ง พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทคำฉันท์
มัทนพาธา
ผู้แต่ง พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว
คำประพันธ์ ร้อยกองประเภทคำฉันท์
นิราศพระมเหลเถไถ
ผู้แต่ง พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
คำประพันธ์ ร้อยกรองประเภทกลอนเพลงยาว
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น